Yangi O‘zbekistonning bir qismi bo‘l
Aholini ro‘yxatga olish - bu mamlakatning aniq aholisi, uning tarkibi va yashash sharoiti to‘g‘risida ma’lumot olishga imkon beradigan milliy ahamiyatga ega voqea. Bu mamlakat aholisining demografik, iqtisodiy va ijtimoiy ma’lumotlarini to‘plash va tahlil qilishning yagona jarayoni.
Bugungi kunda aholini ro‘yxatga olish dunyoning deyarli barcha mamlakatlarida Birlashgan Millatlar Tashkilotining Iqtisodiy va Ijtimoiy Kengashi (BMTning EKOSOS) qarorlariga muvofiq amalga oshirilayotgan Aholini va uy-joylarni ro‘yxatga olishning Umumjahon dasturi doirasida o‘tkazilmoqda.
Aholini ro‘yxatga olish nima uchun kerak?
Aholini ro‘yxatga olish sizga mamlakatdagi aniq aholining soni, tarkibi va uning yashash sharoiti to‘g'risida ma’lumot olish imkonini beradi. Asosiysi, bu natijalarni turli xil jadvallarda to‘plash mumkin va ulardan "butun aholining sifati" ni nafaqat butun mamlakat, balki turli toifalar va mintaqalar bo‘yicha baholash mumkin. Bu avvalgi aholini ro‘yxatga olishdan o‘tgan vaqt ichida ushbu ko‘rsatkichlarning o‘zgarishini dinamikasini baholashga imkon beradi. Ushbu ma’lumotlar aholining istiqbolli hisob-kitoblari va kelgusi yillarda mamlakatdagi ijtimoiy-iqtisodiy vaziyatning asosiy tavsiflari uchun asos bo‘lib xizmat qiladi.
Bunday ma’lumotlar iqtisodiy prognozlash, bandlik siyosatini belgilash, boshqa ijtimoiy dasturlarni yaratish, shuningdek, davlat hokimiyati organlarining funktsiyalarini bajarish, fan va umuman jamiyatni axborot bilan ta’minlash uchun zarurdir. Boshqacha qilib aytganda, ro‘yxatga olish nafaqat statistik natija, balki iqtisodiy va ijtimoiy prognozlash vositasi hamdir.
Nega har 10 yilda bir marta aholi ro‘yxatga olinishi kerak?
Mamlakatimiz xududida ilk bor Rossiya imperiyasi davrida - aholini ro‘yxatga olish 1959, 1970, 1979, 1989 yillarida o‘tkazilgan.
Endi Birlashgan Millatlar Tashkilotining 2010 yildagi aholini ro‘yxatga olish jarayonini e’lon qiladi va barcha davlatlar o‘zlarining doimiy ro‘yxatga olishlarini bunga imkon qadar yaqinlashtirishga harakat qilmoqdalar. Mutaxassislarning fikriga ko‘ra, 10 yillik tsikl o‘rta va uzoq muddatli tendentsiyalarning namoyon bo‘lishi uchun etarli vaqt. 10 yil bu juda jiddiy o‘zgarishlar davri.
Aholini ro‘yxatga olishda qatnashgan har bir fuqaro o‘zi haqida ma’lumot beradi, demak u o‘zi yashaydigan aholi guruhiga tegishli ijtimoiy dasturlarni ishlab chiqishda qatnashadi. Masalan, ishsizlarning savolnomaga javoblari mehnat bozorini o‘rganishga va zarur bo‘lgan joyda yangi ish o‘rinlarini yaratishga imkon beradi. Bolalar soni to‘g‘risidagi ma’lumotlar maktablar, bolalar bog‘chalari va boshqa bolalar muassasalarini qurish rejalarini tuzatishga yordam beradi. Yashash joyi to‘g‘risidagi ma’lumotlar sizning uyingizga yo‘llar qurishni rejalashtirishga imkon beradi.
B.Muqumov,
Yangiobod tumani statistika bo`limi yetakchi mutaxassisi
